Stiefvader in het licht

Als ik denk aan mijn 'loopbaan' als stiefvader denk ik ook aan de moeite die het me gekost heeft om mezelf te positioneren als man in mijn nieuwe gezin. Mijn vrouw en haar ex waren verantwoordelijk voor het reilen en zeilen van hun zoon en ik zou op de achtergrond een deuntje meeblazen. Omdat ik zelf geen kinderen heb waren mijn verwachtingen wat hoger en in het proces van co- ouderschapsverlof leek mijn positie naar de achtergrond te verdwijnen.

Het betekende dat ik mijn ambities om te doen gelden als vaderfiguur op een laag pitje moest zetten. Niet het soort rol dat ik in nou meteen in gedachte had.

Nu ik terugkijk na zoveel jaar en mijn stiefzoon een volwassen jonge man is,  met kenmerken die hij van mij lijkt te hebben overgenomen, ben ik dankbaar dat mijn eerdere denkbeelden niet kloppen. Als ik niet vergeet mijn zegeningen te tellen door me te beseffen hoeveel invloed ik gehad heb op zijn leven kan ik zien hoe mijn stiefvaderschap heeft bijgedragen aan iets moois.

Ik denk dat het de neiging is van veel stiefvaders om hun bijdrage als een bijrol te zien. Beter is het om ons stiefvaderschap te zien als een rol die ook een verrijking brengt voor onze gezinnen.

We kunnen ook iets extra's brengen aan de kinderen, omdat we anders zijn dan ze gewend zijn en een andere achtergrond meenemen. Hoe?  Door voorbeeldgedrag  aan kinderen die zich  spiegelen aan een voor hen belangrijke volwassene, maar ook door de mate van hechting van de kinderen naar verloop van tijd. Natuurlijk moet je dan wel eerst het vertrouwen weten te winnen en hoe je dat als stiefvader doet draagt bij aan de mogelijkheid een verrijking te zijn. Dus wat kun je zoal bieden?

Veiligheid

Alleen al door zijn aanwezigheid kan een stiefvader rust brengen, zeker als de biologische vader instabiel of zelfs bedreigend is geweest. In minder extreme gevallen kan een stiefvader bijdragen aan stabiliteit door kinderen in hun waarde te laten en hen zelf ontdekkingen te laten doen in een omgeving waar dat mag en kan. Een stiefvader biedt duidelijkheid door consequent te laten merken dat hij zijn partner ondersteunt in haar opvoeding en dat hij de regels handhaaft die samen met haar zijn afgesproken. En als kinderen zich afzetten tegen de stiefvader en deze blijft overeind levert dat de mogelijkheid op van zich veilig af kunnen zetten.

Cultuur

Stiefvader brengen andere manieren van kijken, denken en doen met zich mee. Dat kan nieuw en interessant zijn voor een kind. Het meest duidelijk is dat als een stiefvader uit een andere streek, land of sociale klasse komt. Maar ook het verschil in normen en waarden tussen families kan al anders zijn. Het feit dat er in de cultuur van de stiefvader anders met kinderen wordt omgegaan doet een appèl op het kind. Dat kan weerstand of nieuwsgierigheid opwekken. In beide gevallen verhoudt het kind zich tot iets dat nieuw voor hem is. Het wordt verrijkend als het maar geen opgelegd pandoer is en het kind zelf mag bepalen hoe het met al die nieuwe indrukken omgaat.

Welvaart 

Een stiefvader kan door zijn inkomen en bezit kinderen meer kansen bieden. Een fijn huis betekent meer woongenot en meer inkomen betekent vaak een hogere levensstandaard met meer mogelijkheden tot ontplooiing. Dat kan fijn zijn voor een kind zeker als het uit mindere omstandigheden komt. Het betekent echter niet dat het kind daar ook automatisch dankbaar voor zal zijn. Omdat deze nieuwe situatie niet zijn keuze is en het meestal liever ziet dat zijn eigen vader en moeder weer bij elkaar zijn. Welvaart doet er dan minder toe en zal naarmate de nieuwe situatie langer duurt wel steeds gewoner worden.

Persoonlijkheid

Door de mens die hij is kan een stiefvader voor het kind eigenschappen meenemen die anders zijn dan het gewend is. Het geeft het kind de kans om met deze eigenschappen om te gaan, ze te leven waarden en ze zich misschien toe te eigenen. Natuurlijk bepaalt het kind weer zelf wat fijn voor hem is. Denk aan eigenschappen als vrolijkheid, geduld, betrouwbaarheid maar ook speelsheid. Het is maar wat het kind ziet als verrijking.

Dit lijstje is zeker niet uitputtend, maar ik denk wel dat het aanzet tot denken over de positieve bijdrage van stiefvaders aan hun samengestelde gezin. Het vereist echter wel geduld om resultaten te zien. Vaak kun je pas lang na je investeringen oogsten maar ik kan je vertellen het is de moeite waard.

Ervin Molnár